Porady
Co zabrać na wakacje
Bagaż
Pakując się na wyjazd last minute czy na wymarzony, wakacyjny wypoczynek z dziećmi w Tunezji pamiętajmy, że jadąc na wykupione za pośrednictwem biura podróży wakacje, a szczególnie lecąc samolotem obowiązuje nas pewien limit bagażu jaki każdy z nas może zabrać ze sobą. Limity bagażu są ustalane przez linie lotnicze i lotniska wylotowe. Na pokład samolotu lecącego do Tunezji zwykle możemy zabrać walizkę o ciężarze nie przekraczającym 18 – 20 kg. Pakując bagaż na wakacyjny wyjazd czy to z rodziną czy też we dwoje lub na Travel Senior powinniśmy zabrać ze sobą kilka niezbędnych rzeczy. Odpowiednie będzie lekkie, przewiewne ubranie odpowiednie na ciepłą słoneczną pogodę, wysokie temperatury powietrza i wody. Przyda nam się na pewno kostium kąpielowy, w którym będziemy spędzać czas na plaży i w hotelowym basenie. Nie zapomnijmy również o olejku do opalania zwłaszcza dla dzieci i kosmetykach nawilżających skórę, których użyjemy po powrocie z plaży, basenu czy spaceru po nadmorskiej promenadzie. Na plażę przydadzą się klapki lub obuwie (latem w Tunezji piasek nagrzewa się dość mocno). Warto zabrać ponadto ręcznik plażowy, mały plecak na wycieczkę fakultatywną, czy torbę plażową.
Ubranie na wyjazd
Na wyjazd wakacyjny do Tunezji zabierzmy ubranie odpowiednie do warunków jakie spotkamy w kurorcie, w którym spędzamy urlop. Ubranie powinno zabezpieczać nas przed słońcem i zapewnić nam komfort wypoczynku. Na wakacje rodzinne z dziećmi czy urlop we dwoje, czy tez na wycieczkę objazdową nie warto zabierać ze sobą ciepłych, grubych ubrań. Temperatura powietrza i wody zarówno w dzień jak również w nocy jest wysoka i nie ma potrzeby obawiać się chłodu. Przyda nam się z pewnością nakrycie głowy zwłaszcza kiedy jedziemy na wczasy z dziećmi. Lepiej zabezpieczyć je przed zbyt długim przebywaniem na słońcu w hotelowym klubie dla dzieci, podczas zabawy na placu zabaw czy podczas zabawy na plaży. Piaszczysta, szeroka plaża hotelowa oraz hotelowy basen to miejsca wypoczynku gdzie będziemy potrzebować kostiumu kąpielowego. Warto zabrać również spodnie i koszulę lub sukienkę. Często w hotelu trzeba ubrać się odpowiednio na obiad lub kolację serwowane w hotelowej restauracji, zwłaszcza w restauracji a la carte. Możemy ich też potrzebować jeśli wybieramy się na wycieczki fakultatywne kupione u polskiego rezydenta w hotelu, w którym spędzamy wakacje. Zwłaszcza jeśli zamierzamy zwiedzać meczety.
Kosmetyki na wyjazd
Wśród porad o tym co zabrać ze sobą do bagażu na nasz wakacyjny wypoczynek nie możemy pominąć jeszcze jednej ważnej rzeczy. Istotne miejsce w naszym bagażu powinny zająć kosmetyki. Kosmetyki na wyjazd wakacyjny powinniśmy spakować w oddzielne, szczelne torebki plastikowe. W Tunezji możemy praktycznie w każdym hotelu, kurorcie i sklepie z pamiątkami dla turystów kupić olejek do opalania ale warto zabrać chociaż jedno opakowanie ze sobą. Pakując bagaż nie zapominajmy o kosmetykach nawilżających skórę. Przydadzą się nam po powrocie z plaży, basenu czy nawet po wylądowaniu w Tunezji (w samolocie działa klimatyzacja a powietrze jest dość suche). Co do kwestii innych kosmetyków przydadzą się nam na pewno kosmetyki pielęgnujące skórę. Pamiętać powinniśmy przede wszystkim o bezpiecznym korzystaniu ze słońca, plaży i ciepłego morza oraz wspaniałej pogody.
Dokumenty podróżne
Dokumenty podróżne są rzeczą niezbędną jaką zabieramy ze sobą udając się na wakacje. Lecąc na wypoczynek z dziećmi czy urlop wykupiony w ostatniej chwili czyli popularne wyjazd last minute powinniśmy ze sobą zabrać kilka niezbędnych dokumentów. Granicę z Tunezją przekroczyć możemy wyłącznie na podstawie paszportu. Posiadanie ważnego paszportu obowiązuje również dzieci wypoczywające z rodzicami, czy jadące na obóz młodzieżowy. Wykupując wakacje w biurze podróży Travel Shops dostaniemy potwierdzenie rezerwacji lub voucher hotelowy, na podstawie którego będziemy się meldować w hotelu ( na voucherze znajdują się informacje o tym jaki pokój wykupiliśmy np. pokój dwuosobowy z widokiem na morze, pokój rodzinny, oraz informacje o wyżywieniu np. śniadania i obiadokolacje (HB), all inclusive itp.). Oprócz tych dokumentów na lotnisku, z którego wylatujemy na wakacje w Tunezji (Łódź, Warszawa, Katowice, Poznań, Bydgoszcz, Kraków, Rzeszów, Szczecin i Gdańsk) od przedstawiciela biura podróży otrzymamy bilet lotniczy. Zwykle dostajemy od razu bilet na przelot do Tunezji jak również na powrót z wakacji więc nie niszczmy go i nie wyrzucajmy, a gdyby zaginął zgłośmy to u rezydenta. Innym dokumentem podróżnym niezbędnym podczas wakacji letnich w Tunezji jest polisa ubezpieczeniowa. Jeśli kupujemy wyjazd na wakacje w Tunezji za pośrednictwem polskiego biura podróży mam ją już w cenie wycieczki bez względu na to czy zakupimy wypoczynek w ofercie przedpremierowej czyli tzw. First Minute (dostajemy wówczas bardzo wysokie rabaty, a poszczególni organizatorzy zapewniają dodatkowe bonusy takie jak: gwarancja niezmienności ceny, wycieczka fakultatywna gratis, zniżka dla dziecka, pokój z widokiem na morze itp.) czy też korzystamy z ofert last minute. Polisa obejmuje zwykle koszty leczenia, następstwa nieszczęśliwych wypadków a większość również ubezpiecza bagaż.
Sprzęt fotograficzny
Jadąc na wymarzone wakacje w słonecznej Tunezji powinniśmy pamiętać o zabraniu sprzętu fotograficznego. Aparat fotograficzny bądź kamera pozwolą nam uwiecznić niezapomniane chwile, jakie spędzimy na wakacjach. Jeśli zostawiamy sprzęt w pokoju hotelowym w hotelu, w którym spędzamy urlop, powinniśmy wynająć sejf i bezpiecznie przechować nasz sprzęt fotograficzny. Prawie każdy hotel w Tunezji oferuje w pokojach wynajęcie sejfu. Każdy hotel dysponuje na recepcji hotelowej dodatkowym sejfem, z którego możemy za opłata także korzystać. Jeśli nie mamy możliwości wynajęcia sejfu w pokoju hotelowym, nie zostawiajmy nigdy aparatu czy kamery w miejscu widocznym (dotyczy to wszystkich wartościowych przedmiotów). Żeby zapewnić sobie dużą ilość zdjęć, będziemy potrzebowali do aparatu fotograficznego lub kamery ładowarkę lub zapasowy akumulator. Zabierzmy więc ten osprzęt do naszego bagażu. W Tunezji nie będziemy potrzebować żadnych adapterów do prądu, ponieważ gniazdka są takie same jak w Polsce.
Pieniądze i karty
Każdy z nas lubi wspominać wspaniałe chwila jakie spędziliśmy na wakacjach, leżąc na wspaniałej piaszczystej plaży, bawiąc się w centrum kurortu czy zwiedzając zabytki i ciekawe miejsca podczas wycieczki objazdowej. Jadąc więc na wymarzone wakacje z rodziną czy też szybki wyjazd last minute pamiętajmy podczas pakowania bagażu abyśmy zabrali ze sobą sprzęt fotograficzny. Aparat lub kamera pozwolą nam uwiecznić wszystkie niezapomniane chwile spędzone w hotelu, na plaży, na deptaku, podczas wycieczek fakultatywnych. Żeby móc zrobić dużą ilość zdjęć ze wszystkich tych wspaniałych miejsc będziemy potrzebowali ładowarki lub zapasowego akumulatora do aparatu czy tez kamery. Zarezerwujmy więc również dla nich miejsce w naszym bagażu. Pamiętajmy również, że jeśli zostawiamy aparat lub kamerę w pokoju hotelowym w hotelu, w którym spędzamy urlop, możemy wynająć sejf i bezpiecznie przechować nasz sprzęt fotograficzny. Jeśli nie mamy takiej możliwości nie zostawiajmy nigdy aparatu czy kamery w miejscu widocznym. Będziemy wówczas pewni, że po powrocie z plaży, czy z basenu możemy nadal robić zdjęcia i kręcić filmy, które pozwolą nam cieszyć się wspomnieniami po powrocie ze wspaniałych wakacji w Tunezji.
Praktyczne przedmioty
Pieniądze i karty płatnicze lub kredytowe to kolejna rzecz jakiej niewątpliwie możemy potrzebować podczas wakacji w Tunezji. Dzięki nim będziemy mogli być przygotowani na nieprzewidziane wydatki, czy też będziemy mogli kupić upominki dla rodziny lub pamiątki z podróży. Niezależnie od tego czy wybieramy się do hotelu 3* HB w centrum miasta czy też do hotelu 5* all inclusive w jednym z popularnych kurortów powinniśmy pamiętać o tym, iż w Tunezji w hotelu panuje zwyczaj dawania niewielkich napiwków dla obsługi. Przydadzą się nam zatem niewielkie sumy przeznaczone na ten cel. Walutą obowiązującą w Tunezji jest Dinar Tunezyjski. Na wyjazd na rodzinne wakacje czy urlop w Tunezji powinniśmy zabrać ze sobą Euro lub Dolary, które wymienimy na miejscu na lotnisku lub w kantorze w hotelu. W Tunezji można posługiwać się tylko i wyłącznie Dinarami Tunezyjskimi i nie wolno wywozić ich z kraju, więc wymieniając pieniądze zachowajmy potwierdzenie transakcji. Przy wyjeździe z Tunezji będziemy mogli wymienić Dinary Tunezyjskie na Dolary na lotnisku. Karty płatnicze i kredytowe mogą się nam przydać przy zakupach lub jeśli będziemy chcieli wynająć samochód w miejscowej wypożyczalni. Dzięki karcie będziemy mogli wypłacić również gotówkę w jednym z bankomatów. Bankomaty znajdziemy w każdym większym mieście i kurorcie w Tunezji. Jeśli chodzi o płatności kartą płatniczą lub kredytową nie jest to popularne forma płatności i obowiązuje raczej w większych sklepach, a zatem lepiej posługiwać się na miejscu gotówką.
Na granicy
Przepisy celne
Turyści z Polski wylatujący na wakacje do Tunezji wykupione w polskim biurze podróży nie muszą starać się o wizę. Przepisy celne i umowy pomiędzy Polską i Tunezją określają ilości towarów jakie możemy zabrać ze sobą jadąc na wykupiony w Travel Shops urlop, wycieczkę objazdową, wycieczkę last minute, wypoczynek z dziećmi. Na wakacje w Tunezji możemy wwieźć: 1 litr alkoholu wysokoprocentowego, 5 litrów piwa, 2 litry wina oraz 200 sztuk papierosów. Takie same limity obowiązują przy wywozie wyżej wymienionych artykułów z Tunezji. Lecąc na rodzinny wypoczynek z dziećmi do Tunezji pamiętajmy, iż dzieci do lat osiemnastu udające się na wakacje rodzinne, obóz, kolonie, obóz językowy czy też inne formy wypoczynku nie mogą przewozić wyrobów tytoniowych i alkoholu.
Wiza
Turyści z Polski lecący na wakacje w Tunezji do hotelu all inclusive przy piaszczystej plaży w Hammamet, Sousse, Monastir, Machdia, Djerba lub innym kurorcie turystycznym muszą posiadać wizę, a granicę na lotnisku w Monastir, Enfidha, Tunis lub Djerba mogą przekraczać wyłącznie na podstawie ważnego paszportu. Wiza turystyczna wydawana jest na lotnisku i jest ona bezpłatna. Dzieci do lat 18 udające się na wypoczynek lub wakacje granicę przekroczyć mogą na podstawie paszportu. Jeśli jedziemy na wakacje do Tunezji na własną rękę musimy postarać się o wizę w ambasadzie Tunezji.
Strefa wolnocłowa
Na wakacje z dziećmi, wycieczkę last minute czy wyjazd Travel Senior wykupione w biurze podróży Travel Shops w Polsce możemy dotrzeć samolotem następujących lotnisk w Polsce: Bydgoszcz, Rzeszów, Poznań, Kraków, Warszawa, Łódź, Katowice, Szczecin, Gdańsk. Zarówno przy wylocie z Polski jak również przy wylocie z Tunezji możemy skorzystać z zakupów na strefie wolnocłowej. Towary kupowane na strefie wolnocłowej są zwolnione z opłaty celnej oraz z podatku VAT. Przedmioty takie jak np. biżuteria, komputer, kamera video, artykuły RTV, aparat fotograficzny itp. należy zadeklarować u służby celnej na granicy danego kraju jeśli wymagają tego inne przepisy. Ze strefy wolnocłowej korzystać możemy również jeśli podróżujemy na Cypr promem z różnych portów w basenie Morza Śródziemnego min: z Włoch, Hiszpanii czy Francji.
Podróż
Czas i miejsce zbiórki
Przy wylocie na wakacje last minute w Tunezji pamiętajmy o stawieniu się na lotnisko, z którego wylatujemy z odpowiednim zapasem czasu. Czas i miejsce zbiórki na lotnisku określi nam zawsze pracownik biura podróży, w którym kupujemy nasz wyjazd wakacyjny. Zwykle powinniśmy się stawić na lotnisku dwie godziny przed planowanym wylotem do Tunezji. Po przyjeździe na lotnisko zgłaszamy się do przedstawiciela biura podróży, który da nam nasze bilety lotnicze i dokumenty podróżne o ile nie dostaliśmy ich w biurze podróży, w którym kupiliśmy wakacje, bądź nie dotarły one do nas pocztą. Przedstawiciel biura podróży pokieruje nas na dalszą odprawę bagażową i paszportową. Pamiętajmy, że odprawa kończy się 40 minut przed planowaną godziną wylotu samolotu do Tunezji i powinniśmy zdążyć do tego czasu odprawić bagaż i przejść kontrolę bezpieczeństwa i odprawę paszportową.
Czas przelotu i przejazdu
Na wykupione w biurze podróży Travel Shops wakacje last minute z dziećmi czy też wypad z przyjaciółmi do Tunezji możemy polecieć samolotem. Do Tunezji polecimy z każdego większego lotniska w Polsce. Dostępne są wyloty z portów lotniczych w Polsce: Poznań, Katowice, Warszawa, Łódź, Gdańsk, Szczecin, Kraków, Rzeszów, Bydgoszcz oraz Wrocław. W Tunezji wylądować możemy na lotniskach: Monastir, Enfidha, Tunis lub na lotnisku na Djerbie. Na lotniska w pobliżu stolicy i kurortów: Hammamet, Hammamet Yasmine, Sousse, Port El Kantaui, Monastir czy Mahdia będziemy lecieć około 3 godziny. Na wakacyjny wypoczynek na Djerbę lecimy około 3,5 godziny. Jeśli chodzi o czas transferu z lotniska do hotelu, w którym spędzamy wakacje nie przekracza on zwykle około pół godziny. Maksymalnie wynosi około godziny. Transfer na miejscu odbywa się zwykle busem lub autokarem. Po przylocie na lotnisku czeka na nas polski rezydent, który pokieruje nas do odpowiedniego autokaru wiozącego nas do hotelu.
Transport lokalny
Turyści wypoczywający w Tunezji mogą podczas urlopu oprócz spędzania czasu w luksusowym hotelu z all inclusive, na plaży czy też wieczorem w mieście poznawać wspaniałe zbytki, piękną przyrodę i zapierające dech w piersiach krajobrazy. Często wybieramy wykupione u rezydenta wycieczki fakultatywne dzięki którym możemy dobrze poznać kraj, w którym spędzamy rodzinne wakacje z dziećmi lub urlop z przyjaciółmi. Są jednak turyści, którzy lubią poznawać miejsce swojego wypoczynku na własną rękę i nie czuć się skrępowanym programem wycieczki fakultatywnej. Jeśli należymy do tej grupy możemy skorzystać z kilku możliwości jakie daje nam transport lokalny. Najtańszą opcją jest poruszanie się po Tunezji miejscowymi autobusami. Autobusy łączą ze sobą wszystkie większe miasta i kurorty a dzięki nim możemy zobaczyć ważne atrakcje turystyczne i zabytki Tunezji. Transport autobusowy jest tani natomiast autobusy po prostu często się spóźniają zwłaszcza na dłuższych trasach. Jeśli nie chcemy być zależni od autobusów możemy wynająć samochód lub skuter i za ich pomocą poznawać wspaniałe miasta i zabytki Tunezji. Pamiętać przy tym powinniśmy, że Tunezyjczycy mają specyficzne podejście do przestrzegania zasad ruchu drogowego i w związku z tym powinniśmy uważać na drodze i w miastach. Lokalne wypożyczalnie znajdziemy w każdej miejscowości wypoczynkowej i w każdym dużym kurorcie. Dobrym pomysłem na zwiedzanie najbliższej okolicy jest również wynajęcie taksówki z kierowcą, który może nam pokazać najważniejsze atrakcje turystyczne i zabytki. Pamiętać przy tym należy o wcześniejszym ustaleniu opłaty za kurs.
Zdrowie
Zasady higieny
Podstawowe zasady higieny i ich przestrzeganie, zwłaszcza w czasie wakacyjnego wypoczynku pozwolą nam uniknąć niespodzianek i nieprzyjemnych, nieprzewidzianych sytuacji w miejscu gdzie spędzamy urlop. Pamiętajmy, iż udając się na wymarzone wakacje czy rodzinne z dziećmi czy też wyjazd last minute z przyjaciółmi do Tunezji zmieniamy strefę klimatyczną. Ze zmianą taką może wiązać się również zmiana flory bakteryjnej do jakiej przyzwyczajony jest nasz organizm. Dlatego powinniśmy zawsze pamiętać o podstawowych zasadach higieny. Zabezpieczmy się przed działaniem mocnego tunezyjskiego słońca i stosujmy kosmetyki nawilżające skórę zawsze po powrocie z plaży, spaceru czy zabawy z dziećmi do naszego pokoju w hotelu. Warto również pamiętać o umyciu i obraniu ze skórki owoców kupionych na lokalnym targu. Powinniśmy również pić jedynie wodę butelkowaną. Woda z kranu w Tunezji nie nadaje się dla nas do picia lub nadaje się do picia po przegotowaniu. Pamiętajmy o zasadach higieny zwłaszcza podczas rodzinnych wakacji spędzanych w Tunezji z dziećmi. Zadbajmy o ich bezpieczeństwo i komfort wypoczynku.
Lekarstwa
Pakując bagaż na wyjazd wakacyjny do hotelu przy piaszczystej plaży w Tunezji weźmy również ze sobą podstawowe lekarstwa. Oto kilka porad ogólnych odnośnie lekarstw jakie powinny znaleźć się w podręcznej apteczce, którą zabierzemy na wakacje z dziećmi bądź we dwoje. Nawet podczas urlopu spędzanego w pięciogwiazdkowym hotelu z all inclusive położonym w centrum popularnego kurortu bezpośrednio przy szerokiej piaszczystej plaży może nas rozboleć głowa, warto więc zabrać do bagażu podstawowe leki przeciwbólowe aby mając spokojną głowę cieszyć się urokami wypoczynku w Tunezji. W naszej apteczce znajdźmy również miejsce dla leków przeciwbiegunkowych. Pamiętajmy że jadąc na wakacje zwłaszcza na wakacje z dziećmi do Tunezji spotkamy się z inną niż u nas kuchnią, innymi przyprawami oraz z inną wodą. Zmiana klimatu może spowodować kłopoty żołądkowe. Oprócz leków które już wymieniliśmy warto zabrać ze sobą lekarstwa na chorobę lokomocyjną ( zwłaszcza jeśli występują u nas jej objawy), czeka nas przecież transfer z lotniska do hotelu w którym spędzamy wakacje. Leki te przydać się mogą również kiedy będziemy jechać na wycieczkę fakultatywną. Oprócz tego pamiętać powinniśmy o zabraniu plastra i bandaża zwłaszcza kiedy jedziemy na urlop z dziećmi nawet jeśli spędzamy wakacje w hotelu dla rodzin z dziećmi. Dzieci na wakacjach potrafią bawiąc się na placu zabaw lub w aquaparku upaść lub skaleczyć się więc plaster lub bandaż może się przydać.
Środki owadobójcze
Jadąc na letnie wakacje last minute we dwoje lub na wypoczynek z rodziną w Tunezji nie musimy obawiać się plagi komarów czy innych owadów. Pakując bagaż możemy ewentualnie zabrać ze sobą środki odstraszające owady, szczególnie wtedy kiedy lubimy spędzać romantyczne wieczory na balkonie w hotelowym pokoju z widokiem na morze. Inne środki owadobójcze nie będą nam potrzebne. W sezonie letnim, czyli w czasie najczęściej wybieranym na wakacje przez rodziny z dziećmi i osoby kupujące wycieczki w ofercie last minute ze względu na piękną słoneczną pogodę oraz wysokie temperatury wody i powietrza komarów praktycznie nie ma. Z innych dokuczliwych owadów jakie możemy spotkać podczas wypoczynku letniego w hotelu przy plaży należy wspomnieć w naszych poradach praktycznych o mrówkach. Żeby nie pojawiły się w naszym pokoju z widokiem na morze w hotelu nie powinniśmy przynosić do niego słodyczy i nie zostawiać w nim kupionych na lokalnym targu pysznych egzotycznych tunezyjskich owoców, ani przepysznych ciast.
Szczepienia
Tunezja tak jak większość krajów w basenie Morza Śródziemnego wybieranych przez turystów na wakacyjny wypoczynek jest krajem bezpiecznym pod względem występowania chorób zakaźnych i lecąc samolotem na wakacje nie musimy obawiać się zbytnio o nasze zdrowie. Przy wyjazdach wakacyjnych i urlopach z dziećmi lub wycieczkach last minute spędzanych w Tunezji nie są wymagane żadne szczepienia ochronne. Zdrowy rozsądek podpowiada natomiast, iż dbając o nasze zdrowie możemy profilaktycznie wykonać szczepienia przeciwko tężcowi (bardzo przydatne przy różnego rodzaju skaleczeniach). Możemy zaszczepić się również przeciwko polio lub na choroby przewodu pokarmowego.
Pomoc lekarska
Zawsze warto dbać o zdrowie. Nawet podczas wypoczynku wakacyjnego na piaszczystych plażach Tunezji możemy znaleźć się w sytuacji, w której możemy być zmuszeni do skorzystania z pomocy lekarskiej. Pamiętajmy, że wykupując wycieczkę czy wyjazd urlopowy w Travel Shops zorganizowany przez polskie biuro podróży (nawet oferty last minute) mamy wykupioną polisę ubezpieczeniową obejmującą koszty leczenia w miejscu gdzie spędzamy nasze wakacje. Jeśli okaże się, że niezbędna będzie pomoc lekarska zawsze dobrze jest skontaktować się z polskim rezydentem opiekującym się turystami podczas wakacji. Rezydent ma wyznaczone godziny dyżurów w hotelu, w którym spędzamy wakacje. Jeśli nie będzie go w hotelu trzeba skorzystać z numeru telefonu, który znajdziemy na recepcji lub na tablicy informacyjnej. Rezydent, który jest przedstawicielem biura podróży organizującego wypoczynek w hotelu przy plaży zawsze pomaga turystom w nieprzewidzianych wypadkach. Pomoże nam więc dotrzeć do lekarza bądź zamówi nam wizytę lekarza w hotelu. Pamiętajmy żeby uruchomić polisę ubezpieczeniową musimy zadzwonić na numer alarmowy podany na dokumencie (umowa lub potwierdzenie rezerwacji, które dostajemy w biurze podróży lub u przedstawiciela biura podróży na lotnisku, z którego lecimy na wakacje w Tunezji). Jeśli nie uruchomimy polisy ubezpieczeniowej za pomoc lekarską będziemy musieli zapłacić na miejscu. W takim przypadku należy zawsze poprosić lekarza o wystawienie rachunku, na podstawie którego będzie można po powrocie z wakacji w Tunezji starać się o zwrot poniesionych na leczenie wydatków.